Nederland heeft heel veel geld verdiend in Suriname en plukt daar nog altijd de vruchten van. Suriname daarentegen staat aan de verliezende kant van de geschiedenis. Hier hebben nazaten van tot slaafgemaakten en contractarbeiders geen toegang tot goede gezondheidszorg, kwalitatief onderwijs en voldoende sociale uitkering. Rosemary Samadhan houdt Nederland verantwoordelijk en eist compensatie voor het leed dat de contractarbeiders is aangedaan op Mariënburg. Deze voormalige suikerplantage is slechts een van de vele nederzettingen die na het vertrek van Nederland aan haar lot werd overgelaten.

Nu er grote olie- en gasreserves zijn ontdekt voor de kust van Suriname krijgt de voormalige Nederlandse kolonie opnieuw een kans. Maar verzekerd is die niet. Patrick Brunings, Offshore Exploratie Asset Manager bij Staatsolie, waarschuwt voor de befaamde grondstoffenvloek.

De eenzijdige uitwisseling tussen Nederland en Suriname kenmerkt zich vijftig jaar na de onafhankelijkheid nog steeds door een uitbuitingsverhouding, een verhouding tussen gever en bedelaar, producent en afnemer, donateur en ontvanger. Dat is terug te zien op de woningmarkt van Suriname, waar burgers elke maand honderden euro’s aan huur op tafel moeten leggen waardoor er aan het eind van de maand nauwelijks iets overblijft om van te leven.

Duizenden Surinamers zijn inmiddels ook afhankelijk van geldovermakingen uit Nederland. Elke dag komt zo’n 615.000 euro van Nederland naar Suriname in de vorm van geld, goederen en diensten. Geldovermakingskantoren zijn dan ook niet meer weg te denken uit de Surinaamse economie. Daar maken ook criminelen flink misbruik van.

Het blijft wachten op de beloofde ontwikkeling van Suriname. Maar als er iets is wat de geschiedenis van Suriname heeft geleerd, is het wel dat geld alleen niet volstaat. Van de miljoenen euro’s die Nederland na de onafhankelijkheid in Suriname investeerde, is hier nauwelijks wat van terug te zien.

Dat komt omdat de uitbesteding van het geld gepaard ging met strenge Nederlandse voorwaarden. Iets wat vandaag nog steeds gebeurt. Recent nog zette Heineken de Surinaamse regering onder druk om met enorme belastingvoordelen mee te betalen aan de uitbreiding van haar bierbrouwerij in Suriname. Directeur Gijs Van der Loo bevestigt dat Heineken de Surinaamse overheid heeft gevraagd om “te kijken” naar de bieraccijnzen-limiet alvorens het zou investeren in Suriname. “Dit was toentertijd inderdaad onderdeel van ons beslissingsproces”, aldus Van der Loo.

Steeds meer Nederlandse bedrijven, universiteiten en gemeenten bieden hun excuses aan voor hun betrokkenheid in het slavernijverleden en kolonialisme. Nederland is in totaal 2,5 biljoen Amerikaanse dollar verschuldigd aan Suriname vanwege de koloniale- en slavernijgeschiedenis. Maar geld op tafel leggen is vooralsnog een brug te ver. Dat komt omdat de Nederlandse mindset nog niet is gedekoloniseerd, stelt hoogleraar ontwikkelingseconomie Irene van Staveren. “Het gaat om verantwoordelijkheidsgevoel, niet alleen om schuldbesef”, vat zij het probleem samen.

In Suriname kijken ze ondertussen met opgeheven hoofd vooruit. Op 1 oktober 2024 maakten oliemaatschappijen TotalEnergies en APA Corporation bekend dat het 10,5 miljard Amerikaanse dollar zal investeren in de ontwikkeling van een offshore olieveld. De toekomstige oliedollars kunnen Suriname voorgoed uit de armoede helpen. Kan Suriname leren uit de fouten van het verleden?